از دیگر ابزارهای پر کاربرد در دندانپزشکی می باشد که برای درمان کانال ریشه دندان مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع فایل های دستی اندو، همان ابزارهای دستی هستند که دندانپزشک از طریق حس لامسه آنها را برای شکل دهی و پاکسازی کانال ریشه دندان به کار می برد. دندانپزشک از طریق لمس قادر به تشخیص تغییرات فایل در برابر مقاومت یا زاویه خواهد بود. همچنین از این طریق می تواند انحنا، کلسیفیکاسیون یا تغییر در آناتومی را نیز تعیین کند. بنابراین ممکن است در عکس های رادیوگرافی قابل مشاهده و شناسایی نباشد. جنس فایل های دستی از فولاد ضد زنگ و یا نیکل تیتانیوم مستحکم و انعطاف پذیر است. این انعطاف پذیری باعث خم شدن آسان فایل برای ورود به کانال ریشه دندان و شکل دهی و پاکسازی راحت آن است. در عین حال بهتر است هنگام انتخاب فایل دستی، نوعی را انتخاب کنید که علاوه بر قدرت و ماندگاری لازم، به راحتی در دست شما قرار گرفته و هنگام کار با آن خسته نشوید.
از جمله قدیمی ترین نوع فایل های دستی می باشند که به صورت پیچ خورده و دارای سطح مقطع مربعی می باشند. این فایل ها در مقایسه با ریمرها دارای شیارهای متراکم تری هستند.
نوع دیگری از فایل های دستی در دندانپزشکی است که تعدیل شده k فایل ها می باشد. این نوع دارای سطح مقطع لوزی شکل و از انعطاف پذیری بالاتری برخوردارند. در واقع کاربرد و کارایی این فایل ها نیز بیشتر است. این نوع فایل ها به دلیل سطح مقطع لوزی شکل، تناوب بالا و پایین، باعث ایجاد شیار می شود.
نوعی دیگر از فایل دستی که تعدیل شده K فایل ها می باشد. در این نوع زاویه نوک برش دهنده کاهش پیدا کرده است که این ویژگی باعث متمرکزتر شدن فایل داخل کانال می شود.
این نوع فایل دستی دارای استیل ضد زنگ گرد است که در مقایسه با نوع K فایل از کارایی برش بیشتری برخوردار است. همچنین سطح مقطع این نوع به صورت قطره است؛ بهتر است برای استفاده بهتر از این نوع فایل در یک راستا به کار گرفته شود.
یکی دیگر از انواع فایل دستی می باشد که تعدیل یافته H فایل می باشد. این فایل بدون وجه و برش دهنده می باشد.
نوع دیگری از فایل می باشد که تنها ویژگی آن دارا بودن سطح مقطع S است.
این نوع فایل دستی دارای استیل ضد زنگ است که به صورت گرد با شیارهای سطحی برنده می باشد. این دستگاه برای ایجاد شیارهایی که به شکل دو قطبی است، کمتر ترک می خورد؛ در عین حال کارایی زیادی هم ندارند.
سطح مقطع این نوع فایل دو قطبی می باشد و یک نوع از Unifiles می باشد.
نحوه استفاده از این فایل ها به گونه ای است که ابتدا کانال توسط فایل دستی آماده شده و سپس از فایل روتاری برای پایان کار استفاده می شود. توجه داشته باشید که برای ورود فایل روتاری به کانال کلسیفیه بایستی از فایل دستی استفاده شود. فایل K و H بسیار شبیه به هم هستند اما از تفاوت هایی به شرح زیر برخوردار است:
بهتر است در هنگام استفاده از فایل های دستی به نکات زیر توجه کنید: